Συγγραφέας
Κολοβός Κωνσταντίνος
Τίτλος
Το τραύμα του εκπατρισμού ως ταυτότητα: αφηγήσεις αιτούντων άσυλο στην Αθήνα
Πανεπιστήμιο
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Σχολή Κοινωνικών Επιστημών. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Έτος
2023
Σύνδεσμος
http://hdl.handle.net/10442/hedi/54716
Περίληψη (Συγγραφέα)
Η παρούσα διατριβή αφορά στις επιπτώσεις του τραύματος στην συγκρότηση της ταυτότητάς των προσφυγισσών/προσφύγων και τον αντίκτυπο της αναγκαστικής μετανάστευσης στην ψυχική τους υγεία και την κατάσταση της ψυχικής τους ευημερίας σε συνδυασμό με την έκθεσή τους σε επισφαλείς συνθήκες υποδοχής και ένταξης στην Ελλάδα. Αποτελεί μια συμβολή στις μελέτες για το τραύμα και την κοινωνική ταυτότητα των προσφύγων. Διερευνάται πώς η παρουσία έντονων τραυματικών γεγονότων και καταστάσεων επηρεάζει την συγκρότηση της υποκειμενικότητάς τους και τον τρόπο που οι ίδιες αντιλαμβάνονται και αφηγούνται την προσωπική ή οικογενειακή τους ζωή. Μνήμες διώξεων επηρεάζουν τον τρόπο που ανακαλούν εμπειρίες από το παρελθόν και τη διαδικασία ενεργοποίησης των μηχανισμών άμυνας, ενώ παράλληλα αγωνίζονται να ενταχθούν στην κοινωνία υποδοχής. Διερευνώ σε ποιο βαθμό ο βίαιος εκπατρισμός τους και οι συνακόλουθες τραυματικές εμπειρίες (απώλεια, μαρτυρίες θανάτου, φυλάκιση, έμφυλη βία) προσδιορίζουν την ταυτότητα των πληροφορητριών μου και τη διαδικασία ένταξής τους στις κοινωνίες της Ευρώπης. Επιπλέον, επιχειρώ την ανάδειξη των διαδικασιών μεταβίβασης της μνήμης των προσφυγισσών στις επόμενες γενιές. Συγκεκριμένα, η ύπαρξη ή η απουσία συναισθηματικών κοινοτήτων, όπου οι προσφύγισσες μπορούν να μοιραστούν τα συναισθήματά τους και την κοινή εμπειρία με τους άλλους συμμετέχοντες, είναι πολύ σημαντική στη διαδικασία αναδόμησης της ταυτότητάς τους και διαχείρισης τραυματικών εμπειριών, καθώς συμβάλλει στην αίσθηση του ανήκειν. Υπογραμμίζω επίσης το ρόλο της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, τη σημασία του διαγενεακού περιβάλλοντος, απωθημένων ή/και κατακερματισμένων πτυχών της ταυτότητάς τους (θραύσματα μνήμης γονέων κ.λπ.), που αν και βιώνονται ως κάτι ξένο προς αυτές, καθίστανται εν τέλει συστατικά μέρη της ταυτότητάς τους και μεταβιβάζονται ακολούθως στην επόμενη γενιά. Στην επιτόπια έρευνά μου χρησιμοποίησα ως βασικά μεθοδολογικά εργαλεία τη συμμετοχική παρατήρηση και την προφορική ιστορία (αφηγήσεις ζωής) για να προσεγγίσω ένα ευρύ φάσμα της καθημερινής ζωής των συνομιλητριών μου. Στόχος μου είναι μέσα από τις αφηγήσεις των προσφυγισσών να παρακολουθήσω την προσπάθειά τους να αρθρώσουν την οδύνη τους λεκτικά ή μέσω της σιωπής τους. Ο κύριος σκοπός μου είναι να κατανοήσω τη διαδικασία αντιμετώπισης ενός ενεργού τραύματος, την ώρα που οι γυναίκες πρόσφυγες ζουν σε συνθήκες επισφάλειας και προσωρινότητας, περιμένοντας το επόμενο βήμα, δίχως τη δυνατότητα να σχεδιάσουν το άμεσο μέλλον τους, λόγω των συνθηκών υποδοχής που πηγάζουν από περιοριστικές ελληνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές. Δεν εξετάζονται μόνο οι αντιδράσεις των γυναικών όταν φτάνουν στην Ελλάδα μετά τις αντιξοότητες του ταξιδιού τους, αλλά διερευνώνται όλες οι φάσεις του κύκλου του τραύματος που μπορούν να παραταθούν χρονικά μετά την άφιξή τους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα αφηγηματικά μονοπάτια που ανέπτυξαν οι συνομιλήτριές μου στην προσπάθειά τους να συμβιβαστούν με έντονα τραύματα που δύσκολα μπορούν να διατυπωθούν και να επικοινωνηθούν. Λόγω του συναισθηματικού φορτίου που έπρεπε να αντιμετωπίσουν αυτές οι γυναίκες για να επικοινωνήσουν την οδύνη τους, χρειάστηκε να δημιουργήσω μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης μαζί τους.
Λέξεις-Κλειδιά (Συγγραφέα)
Τραύμα, Μνήμη, Διαγενεακή μεταβίβαση του τραύματος, Αφηγήσεις γυναικών προσφύγων, Αναγκαστική μετανάστευση, Συναισθηματικές κοινότητες, Έμφυλη βία, Εμπορία ανθρώπων
Επιβλέπουσες/οντες
Τσιμουρής Γεώργιος
Μαδιανού Δήμητρα
Αθανασίου Αθηνά
Ετικέτες
Βία κατά των γυναικών, τραύμα, trafficking, γυναίκες πρόσφυγες
Επιστημονικό Πεδίο
Ανθρωπολογία
Παρατηρήσεις
Βιβλιογραφική Αναφορά
Κολοβός, Κ. (2023). Το τραύμα του εκπατρισμού ως ταυτότητα: αφηγήσεις αιτούντων άσυλο στην Αθήνα. (Διδακτορική διατριβή). Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα.