Πως διαμορφώνεται η σχέση μεταξύ των σπουδών φύλου και των σύγχρονων ακτιβισμών στην Ελλάδα σήμερα; Πως αρθρώνονται οι ακαδημαϊκοί με τους κινηματικούς λόγους και τις πρακτικές στο ζήτημα της έμφυλης βίας;
Τα ερωτήματα αυτά θέτει ως αντικείμενο μελέτης το πρόγραμμα GeStuRe, το οποίο περιλαμβάνει αρχειακή έρευνα και έρευνα πεδίου στην Αθήνα και την Κρήτη.
Οι φεμινιστικοί λόγοι αναδύθηκαν μέσα από το αυτόνομο γυναικείο κίνημα της μεταπολιτευτικής περιόδου και έκτοτε φεμινισμός και σπουδές φύλου ανέπτυξαν ισχυρούς διανοητικούς και πολιτικούς δεσμούς. Οι σχέσεις αυτές τροφοδοτήθηκαν καθοριστικά από επιστημονικές δημοσιεύσεις, προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, ενώ αναπτύχθηκαν περαιτέρω μέσω δημόσιων παρεμβάσεων και κινηματικών δράσεων σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα, όπως η έμφυλη, ενδοοικογενειακή βία και ο βιασμός, με επίκεντρο τις γυναίκες.
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο εμφανίστηκε μια πληθώρα νέων ακτιβισμών και λόγων για το φύλο στο πλαίσιο φεμινιστικών και κουηρ συλλογικοτήτων, κινημάτων βάσης, πρωτοβουλιών της κοινωνίας των πολιτών και ΜΚΟ που βρίσκονται σε διάλογο ή και αμφισβητούν τις θεσμοθετημένες σπουδές φύλου, επισημαίνοντας αποσιωπήσεις και αποκλεισμούς σχετικά με τις παραδοχές που αναφέρονται σε διαφορετικές μορφές και εμπειρίες βίας. Επεξεργάζονται έτσι και διαπραγματεύονται νέες προσεγγίσεις σχετικά με την οριοθέτηση και εννοιολόγηση της έμφυλης βίας, ενώ διεκδικούν για τον κινηματικό χώρο το καθεστώς ενός πεδίου παραγωγής έγκυρου λόγου. Χωρίς ακόμα να έχει χαρτογραφηθεί η σχέση μεταξύ ακαδημαϊκών και κινηματικών λόγων και η γενεαλογία τους, φαίνεται να διαμορφώνονται νέες, ανταγωνιστικές οπτικές για το φύλο και τη βία αλλά και για τη σχέση μεταξύ ακαδημαϊκού χώρου και των κινημάτων, όπως και αυτόνομων κοινοτήτων στο εσωτερικό τους.
Το GeStuRe φιλοδοξεί να διαπραγματευτεί τα ζητήματα αυτά μέσω αρχειακής και εμπειρικής έρευνας, σε σχετικά οριοθετημένα ερευνητικά πεδία. Αρχικά, συγκροτεί και αναλύει ένα σώμα ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων σχετικά με την έμφυλη βία, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να εστιάσει εκ νέου στο αρχείο μια τέτοιας διερεύνησης, συμπεριλαμβάνοντας ακαδημαϊκούς και κινηματικούς λόγους, που καταφάσκουν ή αμφισβητούν δεσπόζουσες ακαδημαϊκές και φεμινιστικές θέσεις. Στη συνέχεια, χαρτογραφεί και αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η έμφυλη βία οριοθετείται αναλυτικά και εννοιολογείται σήμερα από διαφορετικά υποκείμενα στο ακαδημαϊκό και κινηματικό πεδίο. Στο στάδιο αυτό, η έρευνα θα επικεντρωθεί σε συνεντεύξεις με ιστορικά στελέχη του ακαδημαϊκού φεμινισμού, αλλά και με νεότερα μέλη ακτιβιστικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα και την Κρήτη. Το έργο στοχεύει να συμβάλει στις τρέχουσες συζητήσεις σχετικά με την έμφυλη βία και τις προοπτικές των σπουδών φύλου στην Ελλάδα.
Το πρόγραμμα GeStuRe υλοποιείται με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Μελετών για το Κοινωνικό Φύλο του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, με χρηματοδότηση του ΕΛΙΔΕΚ.
Ευχαριστούμε θερμά την Μαρία Ταμβάκη για την ευγενική παραχώρηση της άδειας χρήσης φωτογραφιών από το προσωπικό της αρχείο για την ιστοσελίδα του προγράμματος.