Είδος: Ψηφιακό
Ιστοσελίδα: https://notafeministproject.gr/
Βασικές πληροφορίες
Το αρχείο που έχει δημιουργηθεί έως τώρα έχει τρία μέρη.
Το πρώτο και μεγαλύτερο μέρος αποτελείται από ένα χρονολόγιο στη βάση του οποίου συγκεντρώνονται εκφάνσεις του γυναικείου ακτιβισμού στην Ελλάδα από το 1980 έως σήμερα.
Το χρονολόγιο περιλαμβάνει περιεχόμενου ανά κάθε έτος. Το αρχείο για κάθε χρονιά συνοδεύεται από ένα κείμενο που συνοψίζει τα βασικά γεγονότα και δράσεις του εκάστοτε έτους. Τα κείμενα έχουν γραφτεί από τις Άννα Μιχοπούλου και Άντζελα Δημητρακάκη και συγκεντρώνει ψηφιοποιημένα τεκμήρια (αφίσες, κείμενα, εκδόσεις, φυλλάδια, βίντεο, φωτογραφίες, κα) από διαφορετικές αρχειακές συλλογές.
Το χρονολόγιο μοιάζει να είναι ενημερωμένο έως και το έτος 2010. Οι καταχωρήσεις για τα επόμενα έτη είναι σχετικά ελλιπείς και χωρίς συνοδευτικά κείμενα.
Το δεύτερο μέρος του αρχείου αποτελείται από 8 βίντεο πορτρέτα στα οποία καταγράφονται οι προσωπικές ιστορίες γυναικών ‘διαφορετικής πολιτισμικής, κοινωνικής, πολιτικής και εθνοτικής ταυτότητας’ οι οποίες κατοικούν στην Ελλάδα.
Παρόλο που σύμφωνα με το ίδιο το αρχείο, ‘τα πορτρέτα λειτουργούν ως καταγραφές του παρόντος, που αφενός προσδίδουν στην πλατφόρμα μια συνέχεια’, δεν υπάρχει άμεση και σαφής σύνδεση των δύο πρώτων μερών του αρχείου. Η ομάδα που δημιούργησε τα βίντεο πορτρέτα δεν έχει αναρτήσει σχετικό υλικό που να αναλύει το εγχείρημα και να επεξηγεί το γιατί επιλέχτηκαν οι συγκεκριμένες γυναίκες, ούτε φαίνεται ότι το περιεχόμενο και η οπτική των αφηγήσεών τους έχουν αξιοποιηθεί σε κάποιο άλλο μέρος του αρχείου.
Η ιδιαιτερότητα του δεύτερου μέρους του αρχείου είναι μια διαθεματική τάση ως προς την επιλογή των υποκειμενικοτήτων αλλά και στην παρουσίαση του περιεχομένου, τουλάχιστον σε σχέση με τις διαστάσεις της φυλής και της εθνικότητας. Και η επιλογή αρκετών γυναικών μεταναστευτικής καταγωγής από χώρες εκτός της Δύσης ως βασικών αφηγητριών, αλλά και η παρουσίαση των βίντεο-πορτρέτων χωρίς να εθνοποιούνται ή να φυλετικοποιούνται οι αφηγήσεις αυτών των γυναικών δεν έχουν παρατηρηθεί σε άλλα ελληνικά φεμινιστικά αρχεία.
Το τρίτο μέρος του αρχείου είναι ένας ψηφιακός χάρτης που προσπαθεί να καταγράψει τις ομάδες/πρωτοβουλίες που δραστηριοποιούνται γύρω από ζητήματα φύλου στην Ελλάδα σήμερα.
Στο τρίτο μέρος έχουν καταγραφεί ονομαστικά δεκάδες τέτοιες οργανώσεις/πρωτοβουλίες. Για τις περισσότερες από αυτές δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες αναρτημένες στην πλατφόρμα.[1]
Για 15 από αυτές τις οργανώσεις/πρωτοβουλίες δημοσιεύεται ένα σύντομο κείμενο παρουσίασης και για 12 από αυτές ένα βίντεο όπου μέλη της εν λόγω ομάδας μιλούν για το εγχείρημα και την δράση τους. Οι ομάδες/πρωτοβουλίες για τις οποίες έχει παραχθεί ένα τέτοιο βίντεο είναι οι: Beaver, Strap-on Unicorns, Ντιζέζα, Κιουρί@, Emantes, G-All, Fluffy, Orlando LGBT+, Queer Ink, The Queer Archive, Φεμινιστικό Αυτόνομο Κέντρο Έρευνας (ΦΑΚ), Χάρτης καταγραφής σεξιστικής και έμφυλης βίας.
Η πλατφόρμα δημιουργήθηκε το 2018. Το εγχείρημα μοιάζει να ανανεώνεται από τότε έως σήμερα.
Το πρώτο μέρος του αρχείου του This is not a Feminist Project (το ψηφιακό χρονολόγιο) έχει χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο άλλων εκθέσεων και εκδηλώσεων όπως οι θεματικοί κύκλοι του ΕΜΣΤ για τις γυναίκες καλλιτέχνιδες και το Women of the World Festival που πραγματοποιήθηκε στο το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) το 2024.
Μεθοδολογικές παρατηρήσεις
Το πρώτο μέρος του αρχείου (χρονολόγιο του γυναικείου ακτιβισμού) ακολουθεί μία πιο παραδοσιακή μεθοδολογική προσέγγιση και έως προς την γραμμικότητα της αφήγησης και όσον αφορά στην επιλογή των αρχειακών τεκμηρίων, των ακτιβιστικών δράσεων και των υποκειμενικοτήτων που έχουν ενσωματωθεί εκεί.
Το άλλα δύο μέρη του αρχείου (βίντεο πορτρέτα και η χαρτογράφηση των ομάδων που δραστηριοποιούνται γύρω από ζητήματα φύλου) ξεφεύγουν αρκετά από αυτή τη προσέγγιση. Στο αρχειακό υλικό που έχει ενσωματωθεί σε αυτά τα δύο μέρη του αρχείου διαφαίνεται μια διαθεματική τάση και ως προς την επιλογή των υποκειμενικοτήτων και των συλλογικοτήτων που βιογραφούνται και αυτοπαρουσιάζονται αλλά και ένα άνοιγμα ως προς τις διεκδικήσεις και τις δράσεις που ενσωματώνονται πέρα από τον ορίζοντα της γυναικείας χειραφέτησης και της γυναικείας απελευθέρωσης.
Το αρχείο και η έμφυλη βία
Με την χρήση της μηχανής αναζήτησης του αρχείου, η χρήστρια μπορεί να αντλήσει το σχετικό υλικό που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα θεματικές κατηγορίες που έχουν επιλεγεί από τις δημιουργούς. Οι βασικές κατηγορίες που σχετίζονται με το ζήτημα της έμφυλης βίας είναι δύο: ‘βία’ και ‘βιασμός’. Τα αποτελέσματα που εμφανίζονται με αναζήτηση στις δύο αυτές κατηγορίες είναι σε σημαντικό βαθμό πανομοιότυπα. Εμφανίζονται αποτελέσματα που αντιστοιχούν μόνο στο πρώτο μέρος του αρχείου (το ‘Χρονολόγιο’).
Τα αποτελέσματα που εμφανίζονται σε μία ανοικτή αναζήτηση στην κατηγορία ‘βία’ είναι 54 αρχειακά τεκμήρια και στην κατηγορία ‘βιασμός’ 55 τεκμήρια.
Από την ανάγνωση αυτών των αποτελεσμάτων διαφαίνεται ότι ο κορμός του αρχειακού υλικού του χρονολογίου προέρχεται από το αρχείο Δελφύς, κυρίως για τις δεκαετίες του 1980 και 1990. Για αυτή την χρονική περίοδο αναδημοσιεύεται υλικό και από το Ιστορικό Αρχείο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) αλλά και το Εργαστήριο Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου, αλλά σε μικρότερο βαθμό.
Για την δεκαετία του 2000 και του 2010 το υλικό είναι ποσοτικά λιγότερο και φαίνεται να βασίζεται σε τεκμήρια που δόθηκαν στην ομάδα του πρότζεκτ από προσωπικά αρχεία ή αρχεία ομάδων και συλλογικοτήτων με τα οποία συνεργάστηκε.[2]
Έτσι για τις δεκαετίες του 1980 και 1990, το This is not a Feminist Project περιλαμβάνει υλικό που σχετίζεται κυρίως με το λεγόμενο ‘δεύτερο κύμα’ του φεμινισμού στην Ελλάδα, με έμφαση σε ομάδες, γεγονότα και δράσεις που είναι ήδη θεσμοθετημένα ως οι ‘σημαντικοί σταθμοί’ της επίσημης ιστορίας του γυναικείου κινήματος της Μεταπολίτευσης και αναδεικνύονται και στα άλλα παραδοσιακά φεμινιστικά αρχεία.
Το αρχειακό υλικό για την έμφυλη βία για τις δεκαετίες του 2000 και 2010 είναι λιγότερο παραδοσιακό. Περιλαμβάνονται αρχειακά τεκμήρια που δίνουν μία πιο διαθεματική προσέγγιση στο ζήτημα και συμπεριλαμβάνουν κι άλλες φωνές και υποκειμενικότητες. Αυτό μοιάζει και πάλι να έχει προκύψει ως πρακτική προέκταση της αναζήτησης αρχειακού περιεχομένου για μία χρονική περίοδο όπου τα υπάρχοντα θεσμικά φεμινιστικά αρχεία δεν είναι αρκετά ενημερωμένα και όπου η ομάδα του πρότζεκτ προχώρησε σε συνεργασίες με ενεργές και πιο δυναμικές συλλογικότητες που κατά κύριο λόγο δραστηριούνται στο πλαίσιο της αμφισβήτησης του φυσικοποιημένου συστήματος του έμφυλου δίπολου.
——-
[1] Κάποιες από αυτές τις ομάδες δεν είναι πλέον ενεργές.
[2] Ως δωρητές ψηφιακού υλικού εμφανίζονται οι παρακάτω: Κιουρί@, Beaver, The Queer Archive, Gender Panic, Αντιγόνη Τσαγκαροπούλου, Emantes, Queer Ink, Ntizeza, Χάρτης Καταγραφής Σεξιστικής & Έμφυλης Βίας, Orlando LGBT+ Ψυχική Υγεία Χωρίς Στίγμα, Συνέλευση 8ης Μάρτη, Strap-On Unicorns, G – All, Ιστορικοί για την Έρευνα στην Ιστορία των Γυναικών και του Φύλου, Κέντρο Νέων Μέσων και Φεμινιστικών Πρακτικών στο Δημόσιο Χώρο. Βλ. το https://notafeministproject.gr/about
Εικόνες
Screenshots από τα 3 μέρη του αρχείου του This is not a Feminist project, 2024.