Συγγραφέας
Αρβανιτίδου Γεωργία
Τίτλος
Η διαχείριση της ετερότητας στο μάθημα της φυσικής αγωγής στην υποχρεωτική εκπαίδευση: μία προσέγγιση του λόγου των σχολικών εγχειριδίων υπό το πρίσμα της κριτικής παιδαγωγικής της ειρήνης
Πανεπιστήμιο
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σχολή Παιδαγωγική. Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Τομέας Γλώσσας και Ιστορίας
Έτος
2013
Σύνδεσμος
http://hdl.handle.net/10442/hedi/31747
Περίληψη (Συγγραφέα)
Η παρούσα διατριβή αποβλέπει στη διερεύνηση της διαχείρισης της εθνικής και έμφυλης ετερότητας στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής στην υποχρεωτική εκπαίδευση, όπως αποτυπώνεται στον λόγο των εν χρήσει σχολικών εγχειριδίων του μαθήματος, καθώς και στην ανίχνευση ενδεχόμενων διακρίσεων που εγείρει αυτή η ετερότητα, μέσω μιας συστηματικής ανάλυσης του κειμένου και του περικειμένου επιλεγμένων τμημάτων των εν λόγω εγχειριδίων του Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου. Η διατριβή αντλεί τα θεωρητικά ερείσματα της από την Παιδαγωγική της Ειρήνης, με έμφαση στην κριτική επιστημολογική παράδοση, ενώ προσεγγίζει τα ζητήματα των έμφυλων και εθνικών ταυτοτήτων υπό το πρίσμα της κοινωνικής κατασκευής και μεταδομιστικών θεωρητικών παραδοχών. Εφαρμόζεται ένα σύνθετο ερευνητικό εργαλείο που απαρτίζεται από τη μέθοδο Κριτικής Ανάλυση Λόγου του Fairclough και τη Γραμματική του Οπτικού Σχεδιασμού των Kress & Van Leeuwen, μέσω του οποίου σταδιακά αναδεικνύεται ότι τόσο η διαχείριση της εθνικής όσο και της έμφυλης ετερότητας πραγματοποιούνται σε βάση ανισότητας και διάκρισης. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των έμφυλων ταυτοτήτων αλλά και της εθνικής ταυτότητας και ετερότητας αναδύονται μέσα από τον λόγο αλλά και από την εικονογράφηση και το περικείμενο των εξεταζόμενων κειμένων. Συγκεκριμένα, σε επίπεδο εθνικής ετερότητας καταδεικνύεται η προαγωγή ενός εθνοκεντρικού λόγου με βασικό επιχείρημα τη σωματική, πνευματική και ψυχική ανωτερότητά του ελληνικού έθνους, η οποία ενισχύεται από την πολιτισμική υπεροχή και τη συνεισφορά του στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό. Ο λόγος αυτός κατασκευάζει την αντίληψη περί υπεροχής και καθαρότητας του έθνους και κατά συνέπεια, κατασκευάζει εθνοκεντρικά υποκείμενα. Mε όρους Κριτικής Παιδαγωγικής της Ειρήνης ασκείται πολιτισμική βία, η οποία φυσικοποιεί και νομιμοποιεί τη δομική βία. Σε επίπεδο έμφυλης ετερότητας άνδρες και γυναίκες αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο. Αποδίδεται μια καθολική ταυτότητα στους άνδρες, αυτή του ισχυρού ανθρώπου, η οποία κατασκευάζεται με βασικό επιχείρημα τη δυναμική φύση τους. Αντίστοιχα αποδίδεται μια καθολική ταυτότητα στις γυναίκες, αυτή του ευαίσθητου ανθρώπου με κυρίαρχο επιχείρημα τη συναισθηματική τους φύση. Η έμφυλη διάκριση ενισχύεται από τον γλωσσικό σεξισμό που επανειλημμένως εντοπίζεται ως πρακτική των συγγραφέων των εξεταζόμενων βιβλίων, κυρίως σε επίπεδο Γραμματικής και περιπτωσιακά σε επίπεδο Σημασιολογίας.Με όρους Κριτικής Παιδαγωγικής της Ειρήνης ο πατριαρχικός λόγος που έχοντας σαφή σεξιστικό προσανατολισμό φυσικοποιεί τις ουσιοκρατικές αντιλήψεις της ανισότητας ανδρών και γυναικών δεν είναι παρά μια ξεκάθαρη μορφή πολιτισμικής βίας. Αυτή η πολιτισμική βία αφενός νομιμοποιεί τη δομική βία που φέρονται να υφίστανται οι γυναίκες στο πλαίσιο των εξεταζόμενων κειμένων και αφετέρου συμβάλλει στη συντήρηση του status quo.
Λέξεις-Κλειδιά (Συγγραφέα)
Παιδαγωγική της ειρήνης, Κριτική ανάλυση λόγου, Σχολικά εγχειρίδια, Φυσική αγωγή, Εθνική ετερότητα, Έμφυλη ετερότητα
Επιβλέπουσες/οντες
Χατζησαββίδης Σωφρόνιος,
Μπονίδης Κυριάκος,
Τσοκαλίδου Πετρούλα
Ετικέτες
Σεξισμός, μισογυνισμός, πατριαρχία, κοινωνική καταπίεση, περιορισμοί,
Επιστημονικό Πεδίο
Εκπαίδευση
Παρατηρήσεις
Βιβλιογραφική Αναφορά
Αρβανιτίδου, Γ. (2013). Η διαχείριση της ετερότητας στο μάθημα της φυσικής αγωγής στην υποχρεωτική εκπαίδευση: μία προσέγγιση του λόγου των σχολικών εγχειριδίων υπό το πρίσμα της κριτικής παιδαγωγικής της ειρήνης. (Διδακτορική διατριβή). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).